وقتي كه فتحعلي شاه قاجار در اصفهان درگذشت، محمد ميرزا نوه‏ي او و فرزند عباس ميرزاي وليعهد، فرمانرواي آذربايجان بود. او مي‏دانست كه به زودي با مخالفت عموهاي فراوانِ خود مواجه خواهد شد. بنابراين به دستياري پيشكارِ باتدبير و فاضل خود، ميرزاابوالقاسم فراهاني ملقب به قائم مقام به تخت پادشاهي نشست و در تبريز تاج‏گذاري نمود. دوران سلطنت محمدشاه مقارن با آشكار شدن نتايج شوم عهدنامه‏هاي گلستان و تركمانچاي و عوارض جنگ‏هاي ايران و روس بود. در همين دوره، رقابت‏هاي گسترده‏ي دول استعماري براي نفوذ در ايران گسترش يافت. از جمله اقدامات اين شاه قاجار، لشكركشي به هرات بود كه بدون نتيجه پايان يافت. هم‏چنين محمدشاه پس از مدتي دستور قتل قائم مقام فراهاني، صدراعظم دانشمند و با كفايت را صادر كرد.